วันนี้เราอยากขอมาแชร์ประสบการณ์เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ เพราะเห็นเพื่อน ๆ เราเอง หรือแม่ ๆ หลาย ๆ คนใน social media ต่าง ๆ มักจะมีคำถามและความกังวลเวลาตรวจพบว่าเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ ว่าต้องทำอย่างไรบ้าง ลูกจะปกติไหม กินอะไรได้บ้าง

เบาหวานขณะตั้งครรภ์ คือ ภาวะที่เกิดมาจากเมื่อตั้งครรภ์ ฮอร์โมนต่างๆ ในร่างกายจะลุกโชน รกจะสร้างฮอร์โมนบางชนิดที่มีฤทธิ์ต่อต้านฮอร์โมนอินซูลินที่คอยคุมระดับน้ำตาลในเลือด จึงทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น

พญ. สิริพัฒน์ ปรีชาสนองกิจ – โรงพยาบาลสมิติเวช

ผลกระทบที่เกิดจากการเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์

ภาวะเบาหวานในขณะตั้งครรภ์ หรือตอนท้อง หากแม่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลให้อยู่ในเกณฑ์ได้ จะมีผลกระทบทั้งกับแม่และลูกในครรภ์ โดยที่แม่มีโอกาสเกิดความดันโลหิตสูง มีภาวะเสื่อมของอวัยวะต่างๆ มีปริมาณน้ำคร่ำมากกว่าปกติ และมีโอกาสผ่าคลอดสูงขึ้น ในส่วนของลูก มีโอกาสเสี่ยงเกิดการแท้ง พิการแต่กำเนิด อาจมีน้ำหนักตัวมากทำให้ไม่สามารถคลอดเองได้ และอาจจะมีภาวะน้ำตาลต่ำตอนแรกคลอด และตัวเหลือง ลองศึกษาเพิ่มเติมได้ที่บทความจาก โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ “เบาหวานและการตั้งครรภ์”

แชร์ประสบการณ์

ขอเล่าย้อนกลับไปเมื่อตอนที่อายุครรภ์ประมาณ 24 weeks คุณหมอก็จะนัดให้ไปเจาะเลือดตรวจครั้งแรก โดยวันนั้นไม่ได้สั่งให้งดน้ำงดอาหาร มาถึงรพ. ก็ให้น้ำเชื่อม 50G ผสมน้ำมะนาวมาให้ดื่ม 1 แก้ว แล้วก็รอประมาณ 1 ชม. จึงให้มาเจาะเลือด หลังจากนั้นก็นั่งรอฟังผล ซึ่งผลออกมาได้ 170 !! ซึ่งจริงๆแล้วไม่ควรจะเกิน 140 คุณหมอก็บอกว่าต้องกลับมาตรวจใหม่นะ มีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ และก็ทำนัดให้เรากลับมาตรวจอีกครั้งใน อาทิตย์ถัดไป โดยระหว่างนั้นด้วยความหลอน เราก็กินคลีนมาก ขนมไม่แตะ น้ำหวานต่าง ๆ งด เผื่อว่าค่าต่าง ๆ จะดีขึ้น

ตรวจน้ำตาลครั้งที่ 2 (จัดเต็ม)

พอถึงวันนัดตรวจน้ำตาลครั้งที่ 2 วันนี้คุณหมอให้งดน้ำ และอาหารมา 12 ชั่วโมงเพื่อตรวจเบาหวานแบบจัดเต็มฟูลสตรีมกันไปเลย รอบนี้เจาะเลือดก่อนเลย 1 รอบ หลังจากนั้นพยาบาลก็ให้มาดื่ม น้ำเชื่อม 100G เยอะกว่ารอบแรกไปอีกกก ยังดีมีน้ำมะนาวผสมให้ตัดความหวานสักนิด หลังจากนั้น 1 ชั่วโมงก็มาเจาะเลือด ถัดไปอีก 1 ชั่วโมงก้มาเจาะอีก แล้วอีก 1 ชั่วโมงก็ไปเจาะอีกครั้ง โดยทั้งหมดวันนี้จัดไป 4 รอบ เป็นอันเสร็จสิ้นกระบวนการหลังจากนี้เราก็ไปกินข้าว รอผลเลือดออกและพบคุณหมอ

ผลออกมาว่า “คุณเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์” ชัดเจนมากจ้าไม่รอด จำค่าน้ำตาลไม่ได้แน่นอน เพราะนานมากแล้ว แต่ค่าเราเกินค่ามาตรฐานมา 2 ค่า ซึ่งหากเกิดค่ามาตรฐาน 2 ก็จะถือว่าเป็นเบาหวานแล้วจ้า หลังจากฟังผลเสร็จ หมอก็ส่งตัวหาหมอที่ดูแลเรื่องเบาหวาน และนักโภชนาการ ภายในวันเดียวกันเลย โดนที่เราไปหาหมอเบาหวานก่อน หมอก็แนะนำเรื่องการกินเบื้องต้นให้เราลองคุมอาหารก่อน (ถ้าคุมน้ำตาลไม่อยู่ จะต้องฉีดอินซูลิน) พร้อมกับเจาะเลือดตรวจน้ำตาล ก่อน – หลังอาหาร 1 และ 2 ชั่วโมง เท่ากับว่า วันนึงกินอาหาร 3 มื้อ เราจะต้องเจาะนิ้วตรวจน้ำตาล 9 ครั้ง !!! และอย่าลืมจดบันทึกค่าที่ได้มาให้หมอดูในนัดครั้งต่อไป 

ป้ายต่อมา ไปหานักโภชนาการต่อกันเลยจ้า เค้าก็จะมีรายการอาหารแนะนำ และปริมาณที่ควรกินต่อมื้อ โดยเค้าแนะนำไม่ให้อดเพราะเราท้องอยู่ต้องการสารอาหารไปเลี้ยงเบบี๋ ถ้าอยากกินอะไรมาก ๆ แต่มันอาจจะหวานน้ำตาลเยอะก็กินนิดหน่อยพอหายอยาก คือไม่ได้ขนาดหักดิบกันไปขนาดนั้น 

เครื่องวัดน้ำตาลในเลือด ของมันต้องมี (หมอสั่ง)

จบจากการหาหมอ ภารกิจต่อไปคือการซื้อเครื่องวัดน้ำตาลในเลือด ตอนนั้นเราซื้อยี่ห้อ Accu-Check มา จำชื่อรุ่นไม่ได้แล้วแต่เป็นรุ่นที่มีหน่วยความจำในตัว บางทีไม่สะดวกจดค่า หรือลืมจดก็ยังพอมากดดูในเครื่องย้อนหลังได้ และก็ซื้อเข็มปากกาเพิ่มไปอีกเซ็ต เพราะต้องเจาะวันละ 9 รอบแป๊ปเดียวก็หมดแล้วอ่า งืออ T.T

Accu-Check-แชร์ประสบการณ์เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ ไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด !
Accu-Check รุ่น Performa ตอนนั้นซื้อมาปี 2017 ราคา 2690 บาท ซื้อจากร้านขายยาในห้าง

ส่วนเรื่องค่าน้ำตาลในเลือดที่ถือว่าโอเค ผ่านเกณฑ์ซึ่งแปลว่าเราควบคุมอาหารได้ดีแล้ว คือ

  • ก่อนอาหาร ค่าต้องไม่เกิน 100 
  • หลังอาหาร 1 ชั่วโมง ค่าต้องไม่เกิน 140
  • หลังอาหาร 2 ชั่วโมง ค่าต้องไม่เกิน 120

อันนี้คือค่าที่หมอเราให้เรามาน้า อาจจะต่างกันไปแต่ละคนต้องลองปรึกษาหมอของแต่ละคนอีกทีนะคะ ซึ่งเราก็ใช้ค่านี้มาลองดูว่าเมนูไหนที่กินแล้วรอด หรือเมนูไหนที่ไม่รอด หมอเราให้เขียนเมนูอาหารไว้ด้วยว่าแต่ละมื้อกินอะไร แล้วค่าน้ำตาลเป็นอย่างไร เพื่อเราได้มาปรับใช้ในมื้อต่อ ๆ ไปได้ 

Follow up กับคุณหมอ

โดยหลังจากที่เราคุมอาหารและตรวจน้ำตาลในเลือดไปด้วยประมาณ 2 อาทิตย์ก็นัดไป follow up กับคุณหมอเบาหวาน ซึ่งหมอโอเคกับค่าที่เราวัดมา เลยให้ลดการเจาะเลือดช่วงก่อนอาหารไป 2 รอบ เหลือแค่รอบเดียว ส่วนหลังอาหารเลือกเจาะหลังอาหาร 1 หรือ 2 ชั่วโมงก็ได้ ซึ่งก็ดีใจมากเพราะนิ้วจะพรุนแล้ว 555 และผลพลอยได้จากการคุมอาหารคือน้ำหนักลง แต่เบบี๋ก็ยังโตตามเกณฑ์ปกติค่ะ

สรุป

สรุปแล้วเราคุมอาหารยาว ๆ ไปจนคลอด มีหลุดบ้างบางมื้อแอบถือเป็น cheat day ไม่งั้นเครียดเกินค่ะ แล้วเราก็ได้คลอดธรรมชาติอย่างที่ตั้งใจไว้ ตอน 37 weeks ลูกออกมา นน. 2.7 กก. ไม่มีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ แข็งแรงสมบูรณ์ดีค่ะ 

คลอดธรรรมชาติ เบาหวานขณะตั้งครรภ์
ได้คลอดธรรมชาติตามที่ตั้งใจไว้ ลูกก็แข็งแรงไม่มีภาวะน้ำตาลต่ำค่ะ 🙂

เราอยากฝากถึงแม่ ๆ ที่ตรวจเจอว่าเป็น เบาหวานตอนตั้งครรภ์ ว่าอย่าเครียดค่ะ ถ้าเราสามารถคุมน้ำตาลให้อยู่ในเกณฑ์ได้ไม่ว่าจะด้วยการคุมอาหารหรือฉีดอินซูลิน พอลูกคลอด ภาวะนี้ก็จะค่อย ๆ หายไปเอง แต่จากที่พูดคุยกับคุณหมอ คนที่เคยเป็นเบาหวานตอนท้อง จะมีโอกาสเป็นเบาหวานเมื่ออายุมากขึ้น จึงต้องคอยตรวจสุขภาพทุกปีเพื่อดูค่าน้ำตาลสะสมกันด้วยนะคะ

ติดตามเนื้อหาเกี่ยวกับชีวิตแม่ ๆ ได้ที่ ชีวิตประจำวันของแม่